والدین در آموزش زبان
والدین باید تلاش کنند در درجه اول با زبان مادري، به پرورش تواناهایی فردي کودکان خود
بپردازند.
شکوفه تقی، روانشناس و زبان شناس ایرانی ساکن سوئد ضمن تاکید بر اهمیت زبان مادري، بر این
باور است که مادر ( و پدر) باید با زبان مادري خود احساسات، افکار و ارتباطاتش را به فرزندش منتقل
کند و نه با زبان دیگري که بر آن احاطه ندارد.
به گفته او مادر ( و پدر) وارث هزار ساله زبان مادري خود است و باید آن را تمام و کمال به فرزند خود
منتقل کند، با تمام لغات، فکر، و زبان تن با فرزند خود حرف بزند و نه با یک زبان تلفیقی و ترکیبی از
زبانهاي مختلف.
شکوفه تقی همچنین تاکید میکند: مادر باید بدون هیچ تعصبی راه را براي فرزند خود باز کند که چند
زبان دیگر هم یاد بگیرد چون ظرفیت یادگیري زبان در انسان بالاست و هر آموزشی تا زیر1۶سال
امکان پذیر است اگر ما برنامه ریزي درست داشته باشیم.به ویژه بسیار مهم است که افراد با زبان
اصلی جامعهاي که در آن زندگی میکنند آشنا شوند چون زبان بخشی از زندگی ما در این جامعه است.
با اینهمه بسیاري از نسل دومیهاي مهاجرتبار که زبان مادري آنها فارسی است، در یادگیري این زبان
و صحبت کردن، خواندن و نوشتن بهزبان فارسی با مشکل مواجهاند. از وقتی که وارد مهدکودک و با
زبان سوئدي به عنوان زبان اصلی آشنا میشوند، زمان زیادي نمیگذرد که فارسی را به فراموشی
میسپارند و حتی در پاسخ سؤال هاي والدین خود که به زبان فارسی پرسیده شدهاند به سوئدي حرف
میزنند.
این مساله رابرخی به ناکافی بودن امکانات یادگیري زبان مادري در مدارس سوئد وابسته میدانند اما
توکتم جهانگیري که خود از تجربه مشابه برخوردار است اینطور فکر نمیکند. او که در آلمان و سوئد
بزرگ شده و در حال حاضر سوئدي زبان اصلی او در زندگی روزمره به شمار میرود دراینبارهمیگوید:
من فکر میکنم معلمهاي زبان فارسی نقش ویتامین دارند و ما به عنوان پدر و مادرها نقش خوراک و
غذاي اصلی را داریم. آنها با یک روز در هفته تدریس نمیتوانند بهتر از این کار کنند، هرچند که
کتابهاي آموزشی بسیار خوبی هم در اختیار کودکان قرار میدهند.
بهگفته او یادگیري زبان مادري به رفتار مادر و پدرها بستگی دارد و اینکه چقدر فرزندان خود را به این
کار تشویق و از آنها در یادگیري فارسی حمایت کنند.

4
آموزش زبان باید توسط یک متخصص و بر اساس سیستم مناسب باشد. ساعات و جلسات آموزش
زبان دوم و نحوه به کارگیري آن کاملاحساب شده است به همین دلیل والدین ناآشنا به این امر ممکن
است نتوانند مربیهاي خوبی براي آموزش زبان به کودکشان باشند. اما آنها میتوانند با تشویق
کودک به یادگیري و حمایت از او، علاقه کودک را به فراگیري زبان و فرهنگ دیگر بیشتر کنند.
به کودکتان نشان بدهید توانایی او در صحبت کردن به زبان دیگر، برايتان ارزشمند است و با او
همراهی کنید. سعی کنید کودکتان را به جشنها یا مراسمی که در مورد فرهنگها و زبانهاي دیگر
است ببرید یا با مشورت معلمش، کتابها و فیلمهایی به زبانی که در حال یادگیري است در اختیارش
قراردهید. اگر خودتان هم به آن زبان آشنایید، برایش به آن زبان کتاب بخوانید اما سعی کنید کلمات
را به صورت صحیح تلفظ کنید. در بقیه مواد درسی با کودکتان کار کنید تا کودک با خیال راحتتري به
یادگیري زبان بپردازد و مشکلی در زمینههاي دیگر نداشته باشد
مهارتهای لازم برای یادگیری زبان دوم
کودک باید تا حدي از بهرههوشی لازم برخوردار باشد و همچنین بررسیهاي لازم در مورد وي
صورت گرفته باشد تا در صورتی که کودک به تاخیر در رشد گفتار و زبان دچار است، ابتدا به او کمک
شود تا پایههاي زبان و گفتار درمانی در ذهن وي تقویت شود و سپس به آموزش زباندیگر بپردازد.
بهترین راه براي آموزش زبان مادري در یک جامعه بیگانه، صحبت کردن در خانه به زبان مادري است.
والدین باید در خانه به زبان خودشان صحبت کنند و اجازه بدهند کودک زبان دوم را از طریق تلویزیون،
مدرسه و ارتباط با همسالان کشور بیگانه بیاموزد.
شناخت درستی از دیگر فرهنگ ها
یکی از فواید یادگیري زبانانگلیسی این است که کودک میتواند با فرهنگهاي مختلف آشنا شود و
افکار مختلف را بهتر درک کند. از این طریق میتواند ارتباط بهتري با دیگر افراد برقرار کند و
فرهنگهاي مختلف را با آغوش بازتري بپذیرد. نتایج تحقیقات نشان میدهد کسانی که چند زبان را در
کودکی یاد گرفته اند، افکارشان بسیار انعطاف پذیرتر و هوشمندانهتر از دیگر افراد است.

5
روابط اجتماعی بهتر
از دیگر فواید چند زبانه بودن این است که کودکان چند زبانه میتوانند ارتباطات قویتر و عمیقی را
با افراد مختلفجامعه داشته باشند. میتوانند با کودکان مختلف به زبان خودشان صحبت کنند و حتی
پلی ارتباطی بین دو کودک دیگر که زبان یکدیگر را نمیفهمند باشند. کودکانی که به چند زبان مختلف
میتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند بهسرعت اعتماد بهنفس بالایی کسب خواهند کرد وجایگاه
خود را در اجتماع زودتر پیدا خواهند کرد.
فرصتهای بهتر در آینده
یکی از مهمترین فواید آن مربوط به آیندهي کودکان است. بسیار مشخص است، کودکی که بتواند
به زبان انگلیسی صحبت کند، فرصتهاي مناسب تري از نظر تحصیلی و شغلی نسبت به دیگران دارد.
این کودک اطلاعاتی بسیار بیشتري میتواند از دنیاي اطراف خود کسب کند و میتواند مشکلات خود را
با استفاده از این اطلاعات به بهترین شکل حل کند.
بهترین روش های آموزش زبان به کودک
براي آموزش زبان دوم به کودک،۳روش اصلی وجود دارد که اغلب موسسات و سیستم هاي
آموزش از یکی از این۳روش استفاده می کنند. به کارگیري هرکدام از این روش ها به سن کودک،
سیستم تربیتی کودک و نگاه والدین به مسئله یادگیري زبان بستگی دارد. کودک در بعضی از این روش
ها سریع تر زبان دیگري را یاد می گیرد و در بعضی از روش ها آزادي بیشتري براي انتخاب یادگیري
دارد.
روش غرقه سازی
در این مدل از یادگیري کودک کاملا در محیطی با زبان دیگر قرار می گیرد. در مهدهاي کودک
دوزبانه مربی ها با زبان دوم که هدف یادگیري است صحبت می کنند و در مدرسه هم بچه ها حداقل
نیمی از اوقات خود را در طول روز به یادگیري زبان دوم می پردازند.

6
در روش غرقه سازي کامل که البته در مدارس معدودي اجرا می شود کودک همه مواد درسی مانند
ریاضی، علوم و تاریخ را به زبان دوم فرا می گیرد.
در این روش یادگیري زبان در واقع زبان دوم به جاي این که موضوعی براي یادگیري باشد خود وسیله
اي براي آموزش مواد درسی دیگر است و کودک ناخودآگاه مجبور به یادگیري این زبان می شود.
بچه هایی که با این روش زبان یاد می گیرند در صحبت کردن زبان دوم با لهجه صحیح و به طور
کامل، موفق ترند و به سطوح بالاتري از یادگیري زبان می رسند.
اگرچه ممکن است در ابتدا، یادگیري در بعضی از مواد درسی، بچه ها به اندازه اي که آن درس ها را به
زبان مادري خود یاد می گیرند موفق نباشند اما به تدریج و با پیشرفت شان در یادگیري زبان دوم، این
مشکل هم برطرف می شود.
روش آموزش زبان خارجی در مدارس ابتدایی
در این روش به جاي این که زبان دوم در پایه راهنمایی به کودک آموزش داده شود، در همان سال
هاي ابتدایی و همراه با دیگر درس ها به طور مقدماتی به کودک یاد داده می شود.
در این روش زبان دوم به عنوان یک سوژه یادگیري به کودک معرفیمی شود و به طور معمول۳تا۵
جلسه در هفته کودک زمان صرف یادگیري این زبان می کند.
میزان موفقیت این روش کمی کمتر از روش قبلی است اما کودکانی که در این سن یادگیري زبان را
شروع می کنند نسبت به کودکانی که در سال هاي بعد براي اولین بار زبان دوم را یاد می گیرند،
پیشرفت بیشتري خواهند داشت. ارائه زبان دوم در سال هاي اولیه تحصیلی که کودک شوق براي
یادگیري دارد باعث بالا رفتن سرعت یادگیري می شود.
بسته به تلاش و میزان زمانی که صرف آموزش این زبان به کودک می شود ممکن است در آینده کودک
بتواند به خوبی و با فصاحت به زبان دومحرف بزند.

7
روش اکتشاف در زبان دوم
در این روش سن کودک کمی بالا تر است و این روش بیشتر از آن که آموزش زبان باشد در واقع
نوعی تقویت شناخت کودک است. در این روش فرهنگ و زبان دوم به عنوان یک مفهوم به کودک
ارائه می شود.
براي کودک در مورد فرهنگ و زبان هايمختلف صحبت می شود و ممکن است بیش از یک زبان به
کودک ارائه شود تا کودک در یادگیري زبان دوم حق انتخاب داشته باشد.
در مراحل بالاتر این روش، ساختار هاي زبان دوم هم به کودک آموزش داده می شود اما بیشتر از آن
که تاکید بر فصیح صحبت کردن این زبان باشد، هدف آشنایی وارائه اطلاعات در مورد فرهنگ جامعه
اي است که به آن زبان سخن می گویند.
اگر جلسات آموزش بیشتر از۲یا۳بار در هفته باشد ممکن است توانایی کودک در صحبت به زبان
دوم هم بیشتر شود اما والدین نباید انتظار داشته باشند کودک در این روش یادگیري بتواند بعد ها به
طور فصیح و با لهجه مناسب به زبان دوم حرف بزند. این روش یادگیري بیشتر مورد علاقه والدینی
است که فکر می کنند آموزش زبان دوم ممکن است باعث فشار بر کودک شود.
اگرچه این روش می تواند زمینه یادگیري زبان در سال هاي بعدي باشد و سرعت یادگیري زبان در فرد
را در سال هاي بعدي زندگی افزایش دهد.
نتیجه گیری
بچه هایی که دو زبان خارجه میدانند، در شرایط امتحان و از لحاظ خلاقیت عملکرد بهتري دارند.
تحقیقی بر روي1۲1کودک صورت گرفت که نیمی از آنها به غیر از زبان مادري، زبان دیگري را نیز
میتوانستند صحبت کنند.
از آنها خواسته شد تا تکراردنباله، حل مسئله و شبیه سازي بلوک هاي رنگی را انجام دهند.
این بررسی نشان داد که سرعت پردازش و حرکت از کار به کاري دیگر توسط بچه هایی
که به دو زبان خارجه صحبت میکردند، بیشتر بود که حاکی از انعطاف پذیري و هوش بیشتر آنها نسبت
به بقیه است.

8
گذشته از این،توانایی تفکر به زبانی دیگر به آنها کمک میکند تا در شرایط متفاوت تصمیمات منطقی
بگیرند.
این موضوع، نتیجه ي تحقیقات دانشگاه شیکاگو میباشد.
بر اساس گفته ي محققان، عادت به تفکر به زبانی دیگر، آنها را قادر به تصمیم گیري هاي هوشیارانه و
کمتر احساسی میکند.
بعلاوه،بنظر میرسد که مهم ترین تاثیر یک زبان خارجه این است که کمتر تحت تاثیر احساس قرار
گرفته تا زبان مادري.
هر چه بیشتر کودکان یک زبان خارجه را یاد بگیرند، زبان مادري خود را بیشتر می فهمند.”